Strona głównaEksponatyPranie i prasowanie

NARZĘDZIA DO PRANIA I PRASOWANIA

Potrzebę oczyszczania własnych ubrań z zabrudzeń dostrzegano już od dawna. Na samym początku jedynymi działaniami podejmowanymi w celu utrzymania czystości odzieży było płukanie ich w zimnych strumieniach czy jeziorach.

Kolejnym etapem w rozwoju historii prania były kijanki. Jest najstarsze narzędzie do prania, używano ich do prania w wodach czy jeziorach. Kijanka to narzędzie, przybierające postać kija lub łopatki. Pranie za pomocą kijanki polegało na ciągłym uderzaniu tym narzędziem zabrudzonego materiału, a następnie spłukiwanie go wodą. W ten sposób cząsteczki brudu mechanicznie wydostają się spomiędzy włókien.

Za pomocą kijanek prano tkaniny grube, odporne na uszkodzenia, te bardziej delikatne wymagały starannego prania w rękach.

Wynalazek tary do prania powstał dopiero w XVIII wieku. To wtedy tworzono pierwsze jej prototypy. Najstarsze z nich zbudowane były z drewna z wyciętymi karbami. W późniejszym okresie narzędzie to ulepszano i wyrabiano z blachy, porcelany, a w XX wieku z marmuru i szkła. Materiał ten otoczony był drewnianą lub metalową prostokątną ramą. Tary wkładano do balii z ciepłą wodą, przeznaczoną do prania. W 1858 roku powstała pralka rotacyjna, która usuwała brud przez poruszanie odzieży w wodzie wymieszanej z rozpuszczonym mydłem. Pralki napędzane elektrycznie konstruowano od 1899 roku. 

W XVIII w. żelazko stanowił jednostronnie wygładzony blok metalu (żelaza – stąd nazwa), z uchwytem. Po nagrzaniu, np. na płycie pieca kuchennego, bezwładność cieplna tego bloku pozwalała na utrzymanie przez kilka minut temperatury dostatecznie wysokiej, aby prasowanie było skuteczne. Po ostygnięciu żelazko trzeba było ponownie podgrzać przez postawienie na piecu.

Udoskonaleniem żelazka była konstrukcja, w której nad „stopą” umieszczano małe palenisko na węgiel drzewny, co umożliwiało umieszczenie w nim kawałków żaru, podtrzymujących wysoką temperaturę żelazka, bez konieczności odstawiania go co chwilę na płytę kuchenną. Później węgiel drzewny zastąpiono żelazną sztabką (tzw. duszą) rozgrzewaną w palenisku.

Żelazko elektryczne wynalazł w 1882 roku Henry W. Seeley, umieścił wewnątrz elektrycznie podgrzewaną spiralę grzejną o mocy kilkuset watów, zasilaną z domowej sieci elektrycznej. Później dodano do żelazka termoregulator, pozwalający na utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością do kilku stopni Celsjusza, a także urządzenia nawilżające, co pozwala łatwo prasować różne rodzaje tkanin.